آثار شهوت رانیبرخی از آثار شهوترانی و شهوت پرستی که در آیات و روایات آمده به اختصار آنها را شرح می‌دهیم. فهرست مندرجات۱.۱ - نابودی دین ۱.۲ - بیماری روحی ۱.۳ - اسارت ۱.۴ - نابودی انسان ۱.۵ - سم کشنده ۱.۶ - دام شیطان ۱.۷ - دوری از رحمت ۱.۸ - گمراهی ۱.۹ - تضییع نماز ۲ - مفهوم شناسی ۳ - تفسیر آیه ۴ - پیام‌های آیه ۵ - آیات مرتبط با موضوع ۵.۱ - اقسام شهوت ۵.۲ - موارد انحراف در شهوت ۵.۳ - آثار پیروی از شهوات ۵.۴ - عوامل تحریک شهوت ۵.۵ - راه‌های کنترل شهوت ۶ - حکایت ۶.۱ - شهوت رانی و جنایت ۶.۲ - حجاب زن ۶.۳ - گناه سوزی عابد ۷ - شعر ۸ - عوامل کنترل و تعدیل شهوت ۸.۱ - عفت ۸.۲ - حذف زمینه ها ۸.۳ - ازدواج ۸.۴ - پر کردن اوقات فراغت ۹ - پانویس ۱۰ - منبع ۱ - آثار۱.۱ - نابودی دینامام علی علیه‌السّلام فرمود: «پیروی از شهوات دین را نابود می‌کند». [۱]
آمدی، غرر الحکم، ص۴۰۲، ش ۵۹۸۹.
۱.۲ - بیماری روحیامام علی علیه‌السّلام فرمود: «کسی که همدم شهوت باشد جانش بیمار و خردش علیل است». [۲]
ری شهری، ترجمة میزان الحکمه، ج۱۴، ص۶۶۹۷، ش ۲۱۴۱۱.
۱.۳ - اسارتامام علی علیه‌السّلام فرمود: «بندة شهوت، خوارتر از بندة زرخرید است». [۳]
ری شهری، ترجمة میزان الحکمه، ج۱۴، ص۶۶۹۷، ش ۲۱۴۱۶.
۱.۴ - نابودی انسانامام علی علیه‌السّلام فرمود: «آغاز شهوت، سرمستی است و فرجامش نابودی». [۴]
ری شهری، ترجمة میزان الحکمه، ج۱۴، ص۶۶۹۷، ش ۲۱۴۰۹.
۱.۵ - سم کشندهامام علی علیه‌السّلام فرمود: «شهوت‌ها زهرهایی کشنده‌اند». [۵]
ری شهری، ترجمة میزان الحکمه، ج۱۴، ص۶۶۹۷، ش ۲۱۳۸۰.
۱.۶ - دام شیطانامام علی علیه‌السّلام فرمود: «شهوت‌ها دام‌های شیطان‌اند». [۶]
ری شهری، ترجمة میزان الحکمه، ج۱۴، ص۶۶۹۷، ش ۲۱۳۸۱.
۱.۷ - دوری از رحمتشهوترانی، مایة دوری از رحمت خداست. ۱.۸ - گمراهیپیروی از شهوت، موجب گمراهی و ضلالت انسان است. ۱.۹ - تضییع نمازپیروی از شهوات، موجب تضییع نماز و بندگی خداست. والله یرید ان یتوب علیکم ویرید الذین یتبعون الشهوات ان تمیلوا میلا عظیما خدا می‌خواهد شما را ببخشد، اما آنها که پیرو شهواتند می‌خواهند شما به کلی منحرف شوید. ۲ - مفهوم شناسی«شهوت»، کشش نفس به خواستة خود را می‌گویند و دو قسم است؛صادق و کاذب. شهوت صادق، شهوتی است که بدون آن بدن مختل می‌شود؛ مانند شهوت غذا هنگام گرسنگی. و شهوت کاذب، شهوتی است که بدن بدون آن مختل نمی‌شود. واژة شهوت بیشتر به معنای شهوت جنسی به کار می‌رود. ۳ - تفسیر آیهاین آیات که به دنبال بیان احکام مختلف در زمینة ازدواج و شرایط آن نازل شده، در واقع پاسخی است به این پرسش که چرا محدودیت و قیود می‌گذارید؟ اگر مردم در ارضای غرایز جنسی آزاد باشند بهتر نیست؟ اگر هرکسی بتواند هرگونه که تمایل دارد لذت و بهره ببرد، چه محذوری دارد؟ قرآن کریم نخست چهار حکمت را برای وضع قوانین شرعی در کنترل غرایز جنسی بیان می‌کند: ۱. خدا با این مقررات حقایق را بر شما آشکار می‌سازد (یرید الله لیبین لکم). ۲. این قوانین، هدایتی است به سوی برنامه‌ها و روش‌های صحیح گذشتگان (ویهدیکم سنن الذین من قبلکم). ۳. این مقررات، زمینة بازگشت شما به خداست (ویتوب علیکم). ۴. این احکام برای شما نوعی تخفیف و توسعه است (یرید الله ان یخفف). در این آیه اشاره شده است: «آنها که غرق در گناه و شهوترانی هستند می‌خواهند شما را از راه حق منحرف کنند، حدود الهی را زیر پا بگذارند، پیروان شهوات تمایل دارند همة جامعه را هم کیش و هم رنگ خود سازند». در آیة دیگر می‌فرماید: فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا اما پس از آنان، فرزندان ناشایسته‌ای روی کار آمدند که نماز را تباه کردند و از شهوات پیروی نمودند و به زودی مجازات گمراهی خود را خواهند دید. این آیة شریفه به آمدن گروهی ناخلف و ناصالح از بنی اسرائیل اشاره دارد که در مسیر گمراهی قدم نهادند و نماز را فراموش کرده، پیرو شهوت شدند. ضایع کردن نماز و پیروی از شهوات به عنوان ۲ عامل گمراهی، ارتباط محکمی با هم دارند؛ همان گونه که حفظ نماز و برپا داشتن صحیح آن در بازداشتن از فحشا و منکرات تاثیر مستقیم دارد. آنچه ذکر شد همان شهوت منفی و مذموم است؛ ولی باید دانست غریزة جنسی مانند دیگر غرایز و میل‌های طبیعی انسان است. هریک از امیال و غرایز در نهاد انسان مانند یک شاخه‌ای از درخت خوش بختی است البته لجام گسیختگی و طغیان غرایز، مفاسد زیادی به وجود می‌آورد و غرایز باید تعدیل شوند، وگرنه منجر به فساد و هلاکت انسان خواهد شد. شهوت رانی آثار سویی دارد که برخی از آنها جبران ناپذیرند. ۴ - پیام‌های آیه۱. محدودیت‌ها و قیودی که در ازدواج مطرح است، رمز لطف خدا به انسان است. ۲. هوس بازان بی بند و بار به چیزی جز غرق کردن شما در شهوات قانع نمی‌شوند و می‌خواهند شما رفیق راهشان باشید. ۳. در مسیر شهوت رانان گام ننهید و از آنان تقلید نکنید که دشمن شمایند. ۵ - آیات مرتبط با موضوع۵.۱ - اقسام شهوتشهوت جنسی : ؛ شهوت عاطفی : ؛ شهوت مالی : . ۵.۲ - موارد انحراف در شهوتآمیزش با حیوانات: ؛ استمنا : ؛ زنا : ؛ لواط : . ۵.۳ - آثار پیروی از شهواتانحراف: ؛ تضییع نماز: ؛ جهل : ؛ دوری از رحمت: . امام خمینی آثار و پیامدهای فراوانی در مورد افراط در شهوت ذکر کرده است و معتقد است خروج قوه شهویه از حد خود و پیروی از شهوت نامشروع، مایه شقاوت نوع بشر، ازهم‌پاشیدن نظام و شرافت انسانی و در نتیجه هلاکت است، چنان‌که استفاده به‌موقع و بر خلاف میزان عقل از شهوت موجب قطع نسل و ابتلا به امراض گونان می‌گردد. [۳۱]
خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۷۹-۲۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
از جمله آثار شهوترانی آلودگی قلب به شهوت افراطی، نقش بستن منیت و خودخواهی در قلب آدمی و انجام اعمال در جهت رضای نفس است تا جایی که به درجه حیوانیت خواهد رسید و از فطرت خود سقوط می‌کند [۳۲]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
و تمام اعمال ظاهری و باطنی انسان رنگ شیطانی می‌گیرد [۳۳]
خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
بنا بر نظر امام خمینی، غلبه و تسلط قوه شهوت بر سایر قوا سبب می‌شود هر علمی که از انسان صادر می‌شود به میل و قوه شهوت باشد [۳۴]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۶۰۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
این امر، منجر به روآوردن قلب به دنیا و اشتیاق روزافزون به آن می‌باشد، در نتیجه تاریکی قلب آدمی را به طور کامل در برمی‌گیرد و همواره در فکر تجاوز، جمع مال دنیا و به‌دست‌آوردن شهوت باشد. این مسئله سبب می‌شود آدمی از توجه به عالم بالا منصرف گردد و همچون انباری انباشته از اخلاق فاسد، مانند حب جاه، ریاست‌طلبی، خودبینی، شهوترانی، غضب و بخل گردد [۳۶]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۲۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
تا آنجا که قرائت قرآن و تحصیل علم هم به فرمان شهوت انجام می‌گیرد و قوه عاقله در خدمت این نفس اماره قرار گرفته از کارکنان قوه شهویه در انسان می‌گردد. [۳۷]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۶۰۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
به اعتقاد امام خمینی انسان مطیع شهوت، بنده و فرمان‌بری است که با کمال خضوع از شهواتش پیروی می‌کند، تا کار به جایی می‌رسد که اطاعت شهواتش را بر اطاعت خداوند مقدم دارد، در این صورت، عزت، آزادگی و آزاد‌مردی از قلبش بیرون می‌رود و غبار ذلت و فقر بر نفس وی می‌نشیند. [۳۸]
خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۵۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۵.۴ - عوامل تحریک شهوتبی حجابی : ؛ چشم چرانی : ؛ خودآرایی: ؛ رابطة پنهانی: ؛ رفتار فتنه انگیز: ؛ شیطان : ؛ صحنه شهوانی: ؛ صدای نازک: . ۵.۵ - راه‌های کنترل شهوتآمیزش مشروع: ؛ ازدواج : ؛ استعاذه به خدا: ؛ استعانت از خدا: ؛ تقوا : ؛ دعا : ؛ عفت : . [۵۴]
رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۹۵- ۹۶.
[۵۵]
رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۹۹- ۱۰۲.
۶ - حکایت۶.۱ - شهوت رانی و جنایتزنی از بنی عامر در بازار عکاظ نشسته بود. جوانی از بنی کنانه به او نزدیک شد، چند قدمی گردش چرخید و سپس از زن درخواست کرد که خود را به وی بنمایاند تا از تماشای او لذت ببرد. زن از انجام تمنای جوان خودداری کرد. جوان که در ارضای شهوت جنسی خود شکست خورده بود به فکر انتقام افتاد، بدون آن که زن متوجه شود پشت سر او نشست و با تیغ تیزی درز پشت پیراهن وی را شکافت. موقعی که زن از جا حرکت کرد، بدن و ران او از شکاف پیراهن ظاهر شد، کسانی که ناظر این ماجرا بودند، خندیدند، زن که از این اهانت خشمگین شده بود با صدای بلند فریاد زد و بنی عامر را به یاری خود طلبید. افراد قبیله با شمشیرهای برهنه به یاری او شتافتند و به جوان متجاوز حمله کردند، جوان نیز قبیلة بنی کنانه را به کمک خود خواست، دو قبیله به جان هم افتادند و عده‌ای در این واقعه کشته شدند! [۵۶]
فلسفی، جوان، ج۱، ص۳۱۸.
نتیجة شهوترانی و هوس بازی، از بین رفتن جان‌های افرادی شد. ۶.۲ - حجاب زنامام علی علیه‌السّلام می‌فرماید: در روزی ابری و بارانی با پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در بقیع نشسته بودیم که زنی رد شد در حالی که بر چارپایی سوار بود، پای مرکب او داخل گودالی رفت و زن نقش بر زمین شد، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم صورتش را برگرداند تا نگاهش به اندام زن نیفتد. گفتند: ای رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ! این زن شلوار بر تن دارد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سه بار فرمود: اللهم اغفر للمسرولات، ایها الناس! اتخذوا السراویلات، فانها من استر ثیابکم وحقنوا بها نسائکم اذا خرجن. پروردگارا! زنانی را که شلوار می‌پوشند مورد مغفرتت قرار ده، شلوار را برای زنان برگزینید که بهترین پوشش است و زنانتان را موقع بیرون رفتن از خانه در امنیت قرار می‌دهد. ۶.۳ - گناه سوزی عابدعابدی در بنی اسرائیل زندگی می‌کرد. زنی شبانه در خانة عابد را زد و گفت: مرا میهمان خود گردان. عابد گفت: بودن زن و مرد نامحرم در یک محل صحیح نیست. زن گفت: می‌ترسم که درندگان به من زیان رسانند. عابد متاثر شد و زن را به منزل خود راه داد و چراغ را خاموش کرد. زن گفت: تو مرا در تاریکی وارد ساخته‌ای! عابد چراغ را روشن کرد مقدار کمی که نشست شهوت بر او غالب شد و چون بر نفس خویش ترسید، انگشت کوچک خود را به سوی آتش گرفت و آن را سوزاند و هر وقت شهوت بر او غلبه می‌کرد یکی از انگشتان خود را می‌سوزاند تا این که هر پنج انگشت خود را سوزاند. هنگامی که صبح شد به زن گفت: بیرون برو که میهمان بدی برای من بودی. ۷ - شعرآن یکی با شمع برمی گشت روز کرد بازاری دلش پر عشق و سوز بوالفضولی گفت او را: کان فلان! هین چه می‌جویی به سوی هر دکان؟ گفت: می‌جویم به هر سو آدمی که بود حی از حیات آن دمی هست مردی؟ گفت: این بازار پر مرد مانند آخر‌ای دانای حر گفت: خواهم کرد بر جاده دو ره در ره خشم و به هنگام شده وقت خشم و وقت شهوت مرد کو؟ طالب مردی چنینم کو؟ بگو [۵۹]
امینیان، مبانی اخلاق اسلامی، ص۷۶، به نقل از: مثنوی، دفتر پنجم، ابیات ۲۸۸۶-۲۸۹۳.
این نه مردانند اینها صورتند مردة نانند و کشته شهوتند [۶۰]
امینیان، مبانی اخلاق اسلامی، ص۷۶، به نقل از: مثنوی، دفتر پنجم، ابیات ۲۸۸۶-۲۸۹۳.
۲. تن آدمی شریف است به جان آدمیت نه همین لباس زیباست نشان آدمیت طیران مرغ دیدی تو ز پای بند شهوت به درآی تا ببینی طیران آدمیت رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مکان آدمیت [۶۱]
امینیان، مبانی اخلاق اسلامی، ص۸۲، به نقل از: سعدی، بوستان، ص۷۹۰.
۸ - عوامل کنترل و تعدیل شهوت۸.۱ - عفتنقطة مقابل شهوت پرستی، عفت است. در اخلاق، عفت حد وسط میان سستی و شهوترانی است. عفت در کاهش شهوت، اثر مهم دارد. [۶۲]
آمدی، غرر الحکم، ص۸۹، ش ۲۱۴۸.
۸.۲ - حذف زمینه هایکی از راه‌های کنترل شهوت، حذف زمینه‌های شهوت است؛ مثلا رابطه‌های کلامی، نگاه و اختلاط، زمینه‌های مهمی برای شهوترانی است. اگر این زمینه‌ها از زندگی انسان حذف شود، انسان در کنترل شهوت خود موفق می‌شود. از سویی دیگر، صفاتی که در این راه انسان را کمک می‌کنند باید تقویت شوند؛ مانند غیرت در مردان و خود نگه داری در زنان. امام علی علیه‌السّلام فرمود: «آیا شما غیرت و حیا ندارید که زنانتان به بازارها سرازیر شده، زحمت برای مردم ایجاد می‌کنند». امروزه مراقبت از خواسته‌های شهوانی و رعایت عفت مهم تر و ضروری تر است؛ زیرا از طریق وسایل ارتباط جمعی، اینترنت و موبایل، فیلم‌های مستهجن و مهیج عشقی و تصاویر رکیک و شهوت زا به راحتی در دسترس همه است و اینها زمینه‌های خطرناکی برای افتادن به دام‌های شیطانی شهوات فراهم می‌کنند، به ویژه که برخی از بنگاه‌های تبلیغاتی و تجارتی در پشت این صحنه‌ها معرکه گردان هستند. ۸.۳ - ازدواجمهمترین راه کنترل شهوت جنسی، ازدواج و تشکیل خانواده است. ازدواج ضمن آرامش بخشی به زن و مرد، غریزة جنسی آنها را تعدیل می‌کند و از دام‌های شیطانی آنان را می‌رهاند. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌فرمود: «هر جوانی که در آغاز جوانی زن بگیرد، شیطان فریاد می‌زند: وای بر او، دین خود را از دست برد من حفظ کرد». [۶۴]
عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۷.
گریز از ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و فرار از تشکیل خانواده، زمینه ساز روابط نامشروع و فحشا در جامعه می‌شود. اگر ازدواج به عنوان یک پناهگاه مشروع جنسی مورد توجه قرار گیرد، افرادی متعهد شوند همان طور که مجالس مذهبی برگزار می‌کنند، مدرسه می‌سازند، نذر می‌کنند، زیارت می‌روند، به امر ازدواج جوانان نیز بپردازند؛ ضمن دریافت اجر معنوی، ضریب امنیت و استحکام اخلاقی جامعه را فراهم می‌سازند. ازدواج، احساس مسئولیت افراد را بالا برده، استقلال اقتصادی و شخصیتی به آنان می‌دهد. امام صادق علیه‌السّلام فرمود: اربعة ینظر الله الیهم یوم القیامة؛ من اقال نادما او اغاث لهفانا او اعتق نسمة او زوج عزبا؛ خداوند به چهار گروه روز قیامت نظر رحمت می‌افکند؛ ۱. کسی که از پشیمانی درگذرد؛ ۲. کسی که به فریاد بی چاره‌ای برسد؛ ۳. کسی که بنده‌ای آزاد کند؛ ۴. کسی که جوانی را زن بدهد. افرادی که به گمان فقر و نداری ازدواج را ترک می‌کنند، به خدا سوءظن دارند و این،حرام است؛ خدا در قرآن وعده داده است: «اگر فقیر باشید، شما را بی نیاز می‌کنیم». امام صادق علیه‌السّلام فرمود: من ترک التزویج مخافة الفقر فقد اساء الظن بالله. کسی که ازدواج را از ترس فقر ترک کند به خدا گمان بد ورزیده است. باید مراکز و مؤسسه‌هایی ایجاد شوند تا ازدواج را در جامعه نهادینه کنند. شکل سنتی همسریابی برای پاسخ گویی به نیازها کافی نیست؛ حتی باید مراکزی باشند برای افرادی که همسر از دست داده‌اند یا جدا شده‌اند، تا نسبت به ازدواج مجدد آنها اقدام کنند. امیر مؤمنان علیه‌السّلام می‌فرماید: «بالاترین شفاعت‌ها آن است که زمینة ازدواج دو نفر فراهم شود تا جدیت و تلاش آنها ثمره بدهد». ۸.۴ - پر کردن اوقات فراغتبیکاری، فراغت و سرگردانی، زمینة ولگردی و انحرافات جنسی را فراهم می‌سازد. جوان از انرژی زیادی برخوردار است، آمادگی برای فعالیت‌های مختلف دارد، اگر انرژی جوانان درست مدیریت و مهار نشود، برای جامعه فاجعه آفرین خواهد بود. قرآن کریم به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌فرماید: «فاذا فرغت فانصب». از هر کاری فارغ شدی به کار مهم دیگری بپرداز. امام کاظم علیه‌السّلام می‌فرماید: «ان الله لیبغض العبد الفارغ». خدا بندة بیکار و فارغ را مبغوض می‌دارد. باید برای اوقات فراغت نوجوانان و جوانان برنامه ریزی شود تا بتوانند استعداد خود را به خلاقیت تبدیل و آشکار کنند. اوقات فراغت نباید به اوقات بطالت، سرگرمی، خوش گذرانی، بیهوده گویی، شهوترانی و اعتیاد منجر شود. از این رو، پیشنهاد می‌شود: ۱. مراکز ورزشی، تفریحی تاسیس شود و ارزان در اختیار جوانان قرار گیرد. ۲. برنامه‌های فوق برنامه در مساجد برگزار گردد. ۳. اردوهای آموزشی و سفرهای زیارتی، تفریحی علمی برگزار گردد. ۴. مدارس در تابستان، کار تربیتی را تعطیل نکنند. ۵. بنگاه‌های خیریه‌ای تشکیل شود تا کارهای کوتاه مدت برای جوانان ایجاد کنند. ۹ - پانویس۱۰ - منبع• دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، سایت بلاغ، برگرفته از مقاله«آثار شهوترانی». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی. رده‌های این صفحه : دیدگاه های اخلاقی امام خمینی
|